ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ သတၱ၀ါတို႔၏ ခ်မ္းသာဖို႔အက်ိဳးငွာ ပြင့္ေတာ္မူလာ၏။ ခ်မ္းသာ ဟု ဆုိရာတြင္ ေနာက္ဘ၀ေရာက္မွ ရရွိမည့္ ခ်မ္းသာမ်ိဳးသာမက ဤဘ၀တြင္ပင္ ရႏုိင္ေသာ ခ်မ္းသာမ်ိဳးလည္း ပါ၀င္သည္။
ေခတ္လူအခ်ိဳ႕က ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ တရားေတာ္သည္ ဟုိဟာမလုပ္ရ၊ သည္ဟာ မလုပ္ရ ဟူေသာ ပညတ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ လူကုိ မတက္ၾကြေစဘဲ ထံုထိုင္း ဖ်င္းအ ေအာက္က် ေနာက္က်ျဖစ္ေစ၏ ဟု ယူဆ၍ တုိင္းျပည္ထူေထာင္ရာတြင္ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို ၾကဥ္ဖယ္လိုၾကသည္။
ထုိသူတို႔အား ဗိမၺိသာရမင္း၊ ဓမၼာေသာကမင္း၊ ဒု႒ဂါမဏိမင္း တို႔ႏွင့္ သီဟ စစ္သူႀကီး ၊ မင္းႀကီးရန္ေနာင္စေသာ ဗုဒၺဘာသာေခါင္းေဆာင္တုိ႔ကို ညႊန္ျပလုိပါသည္။
ဗိမၺိသာရမင္း။ ။ ဗိမၺိသာရမင္းသည္ မိမိကိုယ္တုိင္ ေသာတာပန္ျဖစ္ၿပီးလွ်င္ ဘုရားရွင္ကို ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္း ေက်ာင္းေတာ္တြင္ ကိုးကြယ္ကာ ႀကီးစြာေသာ စစ္တပ္ျဖင့္ တုိင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္။
ထုိမင္းလက္ထက္တြင္
(က) သူပုန္ထေသာေၾကာင့္ စစ္တပ္ကုိလႊတ္ရေသာကိစၥ
(ခ) သူပုန္အႏွိမ္သြားခါနီးမွ ရဟန္းျပဳၾကေသာစစ္သားအခ်ိဳ႕၏ မတရားမႈေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳရေသာကိစၥ၊
(ဂ) အခါႀကီး ေန႔ႀကိးမ်ားတြင္ သားငါးမသတ္ရ ဟု ေၾကြးေၾကာ္ရေသာကိစၥ၊ဤကိစၥကို ေထာက္ထား၍ ေန႔ႀကီး ရက္ႀကီးမဟုတ္ေသာေန႔မ်ားတြင္ သားငါးႏွင့္ စပ္၍ ျဖစ္ပံုကို စဥ္းစားႏိုင္သည္၊ ဤကိစၥမ်ားျဖစ္ခဲ့ရသည့္ အျပင္
(ဃ) တရားသူႀကီးတို႔က ရာဇ၀တ္သားကုိ တံက်င္လွ်ဴိ၍ သတ္ရမည္ ဟု အမိန္႔ခ်ေသာေၾကာင့္ ကာက၀လႅိယဇာတ္ ဟု သိေနၾကေသာ ကာဠ ၀ဠိယ ဇာတ္လည္း ထုိဗိမၺိသာရမင္း၏ လက္ထက္မွာပင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
ဒု႒ဂါမဏိမင္း။ ။ ဒု႒ဂါမဏိ အဘယမင္းကား မိမိကုိင္ေနက် လွံထိပ္၀ယ္ ဗုဒၺျမတ္စြာ၏ ဓာတ္ေတာ္ကို ဌာပနာထားေလသည္။ ထုိမင္းသည္ သာသနာ့အေဆာက္အအံုေတြကို ဖ်က္စီးေနေသာ သာသနာ့ ရန္သူမ်ားကို စစ္ထြက္ကာနီး၀ယ္ အရြယ္ေကာင္းေသာ ရဟန္းေတာ္ငါးရာတို႔ကုိ ပင့္၍ သြားေလသည္။ ထုိအခါတြင္ အၿမဲ အဓိ႒ာန္ေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကား
ငါ့တြက္ျမားေျမာက္ ခ်မ္းသာေရာက္ဖို႔
ခုေလာက္ႀကိဳးကုတ္ အားမထုတ္ဘူး၊
ဗုဒၺျမတ္စြာ သာသနာ၏
ရွည္ၾကာအဓြန္႔ ေရာင္လွ်ံကြန္႔ဖို႔
စြန္႔စြန္႔စားစား ငါႀကိဳးစားသည္
ငါ့အားစိတ္၀ယ္ အၿမဲတည္း။
ဓမၼာေသာကမင္း။ ။ ဓမၼာေသာကမင္းကား ဗုဒၺတရားေတာ္ကို ယံုၾကည္၍ သာသနာျပဳမင္းျဖစ္ေသာ အခါ လူႏွင့္ဆုိင္ေသာ ကုိယ္က်င့္တရားကို အႏွံ႕အျပား ေက်ာက္တိုင္စိုက္ေစၿပီးခါမွ တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ ရာ၀ယ္ ေရွးကထက္ လြယ္ကူေၾကာင္းကုိ ေတြ႔ရပါသတဲ့။
စစ္သူႀကီးႏွင့္ မင္းႀကီး။ ။ သီဟ မည္ေသာ စစ္သူႀကီးကား မိမိက ေသာတာပန္ျဖစ္ေသာ္လည္း စစ္ေသနာ ပတိအျဖစ္ျဖင့္ စစ္တပ္ကို ဦးစီး ခဲ့ပါသည္။ မင္းႀကီးရန္ေနာင္၏ သာသနာဖ်က္ သူပုန္မင္းကို ဘာသာ၀င္ မူးမတ္မ်ားႏွင့္အတူ ႏွိမ္ႏွင္း၍ ဗုဒၺဘာသာကို ကယ္တင္ခဲ့ျခင္းမွာလည္း ရာဇ၀င္အထင္အရွားပင္တည္း။
ဤသုိ႔ ေရွးဗုဒၺဘာသာ၀င္တုိ႔၏ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္၍ အလုပ္ လုပ္ပံုကုိ ေလ့လာၾကည့္ေသာအခါ ေရွးေရွး ဓမၼသတ္ဥပေဒအတုိင္း အုပ္ခ်ဳပ္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ကယ္တင္မႈ လုပ္ရတြင္လည္းေကာင္း၊ ဗုဒၺဘာသာက အေႏွာက္အယွက္ မေပးခဲ့ေၾကာင္းကုိ ေတြ႔ရပါသည္။
ေခတ္လူငယ္အခ်ိဳ႕ကား ဗုဒၺတရားေတာ္သည္ ေလာကီဘက္က တုိးတက္ေနေသာ ယခု ကမၻာ၀ယ္ လိုက္မမွီႏိုင္ေတာ့ဟု ယူဆၾက၏။ ဗုဒၺျမတ္စြာ၏ တရားေတာ္တြင္ မည္သည့္ တရားေတာ္က ေလာကီႀကီးပြါး ေရးကုိ တားျမစ္ပါသနည္း။ မဂၤလာတရားဟူသည္ ခုဘ၀ ေနာက္ဘ၀ ႏွစ္ဌာနလံုးတြင္ပင္ ႀကီးပြါးခ်မ္းသာေၾကာင္း တရားျဖစ္ပါသည္။။ ထုိမဂၤလာတရားေတာ္တြင္
(က)ဗာဟုႆစၥဥၥ-အၾကားအျမင္ အေတြ႔အႀကံဳ မ်ားရျခင္း ဟု ပါရွိ၏။ ယခုေခတ္ သုေတသန လုပ္ျခင္းမ်ိဳးပင္တည္း။ ထုိ ဗာဟုႆစၥဥၥ မဂၤလာသည္ မည္ေရြ႕မည္မွ်ေသာ သုေတသန လုပ္ရမည္ဟု ကန္႔သက္ခ်က္ မရွိရကား သုေတသန လုပ္ရာတြင္ ေခတ္အလိုက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ုလုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း သိသာပါသည္။ ထု႔ိေၾကာင့္ ယခုအခါတြင္ ေကာင္းကင္သို႔ ၿဂိဳလ္တု လႊတ္၍ သုေတသနျပဳျခင္း၊ ေျမေရ တုိ႔တြင္ သုေတသနျပဳျခင္းမ်ားသည္ ဗာဟုႆစၥဥၥ မဂၤလာေပတည္း။
(ခ) သိပၸဥၥ-သိပၸံပညာ အျဖာျဖာကိုတက္ရျခင္း ဟုလည္း ပါရွိသည္။ ထုိ သိပၸံပညာတက္ေျမာက္ျခင္း မဂၤလာသည္လည္း မည္သည့္သိပၸံပညာဟု ပိုင္းျခား ကန္႔သက္ခ်က္မရွိ၊ ေခတ္အလိုက္ေပၚေပါက္လာေသာ ပညာအရပ္ရပ္ကိုပင္ တက္ေျမာက္ရျခင္း ဟု ေဟာေတာ္မူလိုရင္ပင္ ျဖစ္သည္။
ဗုဒၶ ျမတ္စြာတရားေတာ္သည္ ေလာက ႀကီးပြါးေရးကို မတားျမစ္သည့္အျပင္ စနစ္တက် အားေပးေသာ တရားျဖစ္ေၾကာင္းကို ဗုဒၶ၏ ႀကီးပြါးေရးႏွင့္ပက္သက္ေသာ တရားေတာ္တို႔ကို ေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ သိႏုိင္ပါသည္။
ထိုကဲ့သုိ႔ ယခုဘ၀ႀကီးပြါးေရးကုိ အားေပးရံုသာမက သတၱိႏွင့္ ဇြဲကိုလည္း အၿမဲအားေပးရာ ေရာက္ပါသည္။ ထင္ရွားစြာ ျပရမည္ဆိုလွ်င္- ဗုဒၶတရားေတာ္မ်ားတြင္ အေလာင္းေတာ္ဘ၀တံုးက (အမ်ားသိျဖစ္ေသာ မေဟာသဓာတုိ႔လုိ ဘ၀တံုးက) မေၾကာက္မရြ႕ံ ရဲ၀ံ့ေသာသတိၱ၊ ေနာက္မဆုတ္ေသာ လံု႔လ ၀ီရိယဇြဲတုိ႔ကို ၾကားဖူးေနရေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း
ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ အားအရဆံုးသတၱိကား အေကာင္း အဆုိး ေလာကဓံႏွစ္မ်ိဳးႏွင့္ ေတြ႔ႀကံဳလာလွ်င္ ခံႏိုင္ျခင္း၊ ေသရမည္ကို လြန္လြန္ကဲကဲ မေၾကာက္တက္ျခင္းတည္း။ ထုိသုိ႔ သတိၱရွိျခင္း မွာလည္း မိမိတြင္ရွိေသာ သီလ ဒါနတို႔ကို အားကိုးသည့္အျပင္ အားလံုး အရာ၀တၳဳ ရုပ္နာမ္အ၀ုသည္ ပ်က္စီးရမည့္ အနိစၥတရားခ်ည္းသာ ျဖစ္၏ ဟု ၾကားသိေနရေသာ မိရိုးဖလာဘာ၀နာေၾကာင့္လည္းျဖစ္၏
ဤသို႔လွ်င္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္သူသည္ တရားျပည့္၀ေလ သတိၱထက္ေလျဖစ္ရကား ဗုဒၶတရား ေတာ္သည္ အေလ်ာ့ဘက္ အေပ်ာ့ဘက္ကုိ အားမေပးဘဲ စာရိတၱႏွင့္တကြ အတင္းဘက္ အတိုးဘက္ကိုသာ အားေပးပါသည္။
သုိ႔ပါလ်က္ ဗုဒၶ၏အလိုေတာ္ကို မသိေသာလူအမ်ားသည္ မိခင္ျဖစ္ေသာ ဗုဒၶတရားေတာ္ကုိ ေက်ာ္၍ ေဒြးေတာ္၀ါဒတုိ႔ျဖင့္ လြပ္လပ္ၿပီး ႏိုင္ငံကုိ ထူေထာင္လာခဲ့ၾကရာ ယခုတုိင္ေအာင္ အသားမက်ေသးဘဲ စာရိတၱပ်က္မႈတည္းဟူေသာ ဆူးေျငာင့္ေတြသာ ျပန္႔ႀကဲေနပါေတာ့သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံကိုထူေထာင္ထိန္းသိမ္းရာ
